Televisie, radio, tijdschriften, kranten, internet. Van alle kanten komt er vierentwintig uur per dag informatie op ons af en wij moeten daar maar mee dealen. Nou is een gevarieerd en toegankelijk media-aanbod natuurlijk van groot belang voor een gezonde democratie, maar de vraag is of het niet allemaal een beetje te veel wordt. Want zorgt zo’n groot media-aanbod er niet juist voor dat we selectiever worden en dat we vooral individueel gebruik maken van die selectie?
Toen er nog een verzuilde samenleving heerste in Nederland, waren de omroepen en de daarbij behorende doelgroepen sterk verdeeld. Bepaalde groepen keken of luisterden naar bepaalde programma’s, want er was ook maar een beperkt media-aanbod.
Nu is dit heel anders. De samenleving is ‘ontzuild’ en individualistischer geworden. Iedereen heeft andere behoeftes en krijgt de kans om die met een enorm en divers media-aanbod te bevredigen. En je kunt niet alleen kijken, luisteren en lezen naar wat jij wilt. Door het medium internet is iedereen in staat om zelf te produceren.
Dit maakt dat er in Nederland zo’n zestien miljoen journalisten zijn, die allemaal hun mening kunnen spuien in blogs en door user generated content aan te leveren in de vorm van teksten, filmpjes en foto’s. Ook houdt nog een groot deel van de ‘reporters’ een profielpagina bij op community sites als Facebook, Hyves of MySpace. Worden ‘echte’ journalisten hierdoor overbodig?
Ik denk van niet. De opmars van online media betekent niet dat print zodanig terugloopt dat het eind in zicht is en bovendien nemen de bloggers niet de rol over van de journalist. ‘User generated content is niet meer weg te denken uit de media, maar zonder tussenkomst van professionals blijft het content zonder inhoud’ (Piet Bakker 2008). En inderdaad, al is er nog zoveel informatie, voor de lezer heeft de informatie van een echte journalist meer waarde dan wat er allemaal op blogs te lezen valt van zomaar iemand.
Maar dat neemt niet weg dat de verruiming van het media-aanbod er voor zorgt dat je altijd van alles op de hoogte kunt zijn. De informatie waar jij behoefte aan hebt is 24/7 beschikbaar en door de nieuwe media ben je deelgenoot in de voorziening van informatie. Jij, als gebruiker, verandert de media en je bént het medialandschap, zoals Piet Bakker het verwoord. Maar een teveel aan informatie kan er juist ook voor zorgen dat gebruikers zich ervan afkeren en zich terugtrekken in hun eigen overzichtelijke wereld.
Als moderne mediagebruiker moet je dus wel selectiever zijn als het aankomt op het zoeken naar informatie, anders word je overspoeld. Daarbij zou je ook kritischer moeten zijn, want een groot media-aanbod door een enorm aantal producenten betekent ook een constructie van de werkelijkheid waarbij de journalist vooral denkt aan zijn eigen belangen en moet schreeuwen om aandacht. En dat is eigenlijk ook precies wat er gebeurt in een individualistische samenleving: iedereen zoekt, plaatst, leest en kijkt voor zichzelf en heeft daarbij zijn eigen belangen.
